Συμβουλές για την ανάπτυξη και ενίσχυση της ομιλίας του παιδιού.

Ένα παιδί ακολουθεί κάποια βασικά στάδια πριν την εκφορά των λέξεων. Κάποια παιδιά αναπτύσσουν αυθόρμητα αυτά τα στάδια εφόσον έχουν τα απαραίτητα ερεθίσματα, ενώ κάποια άλλα μπορεί να μην τα αναπτύξουν αν δεν τους δοθούν αυτά. Ορισμένες δραστηριότητες που μπορείτε να κάνετε για να αναπτύξετε και να ενισχύσετε την ομιλία του παιδιού σας αναφέρονται παρακάτω:

- Διαβάζετε βιβλία ή παραμύθια που αντιστοιχούν στην ηλικία του παιδιού. Παράλληλα ονομάζετε τα αντικείμενα που βλέπετε στις εικόνες. Κάντε ερωτήσεις στο παιδί και δώστε του χρόνο να επεξεργαστεί τα ερεθίσματα και να σας κάνει και αυτό ερωτήσεις.

- Αποφύγετε να μιλάτε «μωρουδίστικα» στο παιδί. Δώστε ένα καλό πρότυπο ομιλίας.

- Προσπαθήστε να μην μιλάτε γρήγορα. Χαμηλώστε το σώμα σας στο ύψος του και μιλήστε του αφού σας κοιτάξει και βλέπει τους αρθρωτές σας (δόντια, γλώσσα, χείλη, κάτω σιαγόνα) όπου λαμβάνουν μέρος στην παραγωγή των ήχων. Με αυτό τον τρόπο αντιλαμβάνεται καλύτερα τη σωστή τοποθέτηση του κάθε ήχου. Σε ένα μετέπειτα στάδιο αυτό λαμβάνει μέρος στην καταληπτότητα της ομιλίας (δηλαδή στο πόσο σωστά θα γίνεται η τοποθέτηση και η παραγωγή του κάθε ήχου).

- Μην ζητάτε από το παιδί να διορθώσει ή να επαναλάβει αυτό που είπε. Αντί αυτού επαναλάβετε εσείς με σωστό πρότυπο τα λόγια του ή/και δώστε επέκταση σε αυτά.

- Ακούστε προσεκτικά το παιδί όταν θέλει να μοιραστεί κάτι μαζί σας. Δώστε έμφαση σε αυτό που σας λέει. Διορθώστε το έμμεσα, εάν χρειαστεί, δηλαδή επαναλάβετε σωστά κάποιες προτάσεις που πιθανόν να έχουν συντακτικά λάθη. Παράλληλα με αυτό τον τρόπο δείχνετε ότι έχετε ακούσει και κατανοήσει αυτό που σας είπε.

- Δώστε επέκταση στα λόγια του. (π.χ. εάν σας ζητήσει «μήλο» πείτε εσείς «Ααα θέλεις μήλο;, η μαμά κόβει το μήλο, έλα να φας το μήλο, είναι νόστιμο; κ.α.».

- Καθώς κάνετε τις δουλειές του σπιτιού μιλάτε στο παιδί για αυτά που κάνετε εκείνη τη στιγμή. Με αυτό τον τρόπο εμπλουτίζεται το λεξιλόγιό του και μετέπειτα την έκφραση του λόγου του.

- Καθώς κάνετε βόλτα με τα πόδια ή το αυτοκίνητο περιγράφετε πράγματα που βλέπετε. Σε μεγαλύτερα παιδιά ενθαρρύνετε να βγάλουν φωτογραφίες από διάφορα μέρη ή αντικείμενα που τους τραβούν την προσοχή κατά τη διάρκεια της βόλτας σας. Όταν επιστρέψετε στο σπίτι τα αναλύετε μαζί και σχολιάζετε.

- Κατά τη διάρκεια των συζητήσεών σας με το παιδί προσπαθείτε να χρησιμοποιείτε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου (δηλαδή αυτές που δεν έχουν απάντηση ναι/όχι). Έτσι το παιδί έχει την ευκαιρία να σκεφτεί και να αναπτύξει το λόγο του καθώς και τις επικοινωνιακές του δεξιότητες.

- Πηγαίνοντας για ψώνια στο σούπερ μάρκετ ενθαρρύνετε το παιδί να σας βοηθήσει σε κάποιες αγορές. Όπως:

= Κατανόηση εντολών. Π.χ. Πάρε το κόκκινο μπουκάλι από το μεσαίο ράφι.

= Έννοιες μεγέθους (μικρό , μεσαίο, μεγάλο).

= Ποσοτικές έννοιες (λίγα, πολλά, μερικά).

= Χωρικές έννοιες (κάτω, πάνω, ανάμεσα).

= Επίθετα (ελαφρύ, κίτρινο, όμορφο).

= Αντίθετα (γρήγορα - αργά, βαρύ - ελαφρύ).

= Έννοιες σειράς (πρώτο, δεύτερο, τρίτο, τελευταίο).

= Ερωτήσεις / Απαντήσεις (Τι θα βάλεις μέσα; Τι χρώμα είναι; Κ.τ.λ.).

Με ποιο τρόπο τα παραμύθια βοηθούν στη γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών και πώς να τα χρησιμοποιήσετε.   

Συνήθως το πρώτο βιβλίο που δίνουμε σε ένα παιδί είναι ένα μαλακό βιβλιαράκι σαν μαξιλαράκι. Τις περισσότερες φορές έχει έντονα χρώματα για να τραβήξει την προσοχή του παιδιού.

Παραμύθια με εκπαιδευτικό ρόλο 

Από τους 10 – 12 μήνες κ μετά δίνουμε βιβλία τα οποία έχουν εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Έχουν σκληρές σελίδες για να μην σχίζονται εύκολα. Μπορεί να έχουν «παραθυράκια» και από εκεί να εμφανίζονται εικόνες. Σε κάθε σελίδα παρουσιάζονται τρισδιάστατες φιγούρες και κάποια μπορεί να έχουν διάφορες υφές ώστε η μάθηση να έχει πολυαισθητηριακή προσέγγιση. Κάθε σελίδα είναι καλό να έχει μία εικόνα γιατί τα πολλά ερεθίσματα σε αυτή την ηλικία μπερδεύουν το παιδί, οδηγούν σε σύγχυση και τελικά στην παραίτηση.

Κοντά στο δεύτερο έτος περνάει σε βιβλία που έχουν 1-3 γραμμές σε κάθε σελίδα. Οι εικόνες είναι μεγάλες με στόχο να ενισχύσουν την κατανόηση και το ενδιαφέρον του παιδιού.

Τα παραμύθια και ο τρόπος διήγησής τους

Πώς μπορεί λοιπόν ένας γονιός να διηγηθεί ένα παραμύθι για να επιφέρει θετικά αποτελέσματα στη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού;

- Βάλτε ενθουσιασμό και χρώμα στη φωνή σας κατά τη διάρκεια του διαβάσματος ώστε να κρατήσετε το ενδιαφέρον του παιδιού.

- Κάντε ερωτήσεις καθώς διαβάζετε το παραμύθι ώστε να ελέγξετε την προσοχή και την κατανόησή του.

- Εφόσον έχετε διαβάσει πολλές φορές ένα παραμύθι, μπορείτε να αρχίσετε φράσεις κάνοντας παύση και να ολοκληρώνει το παιδί.

- Συνεχίζετε τις ερωτήσεις κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης για να σιγουρευτείτε ότι παρακολουθεί και έχει καταλάβει την ιστορία έτσι ώστε να συνεχίσετε.

- Ρωτήστε ποια αντικείμενα απεικονίζονται σε κάθε εικόνα. Εάν  πιστεύετε ότι δεν γνωρίζει όλα τα αντικείμενα, δώστε του δύο επιλογές π.χ. «Αυτό είναι λεωφορείο ή αυτοκίνητο;».

- Στο τέλος του παραμυθιού κάντε ερωτήσεις για να ενισχύσετε την κριτική σκέψη, το συλλογισμό και την επίλυση προβλήματος. Για παράδειγμα ρωτήστε : «Που αλλού μπορεί να κρυφτεί;», «Τι άλλο θα μπορούσε να κάνει;», «Γιατί πήγε από αυτό το δρόμο;», «Τι θα συνέβαινε εάν…;».

- Παροτρύνετε το παιδί να διηγηθεί και σε άλλους το παραμύθι που επέλεξε έτσι ώστε να ενισχύσετε την αφηγηματική του ικανότητα .

- Δώστε διάφορους τίτλους που σχετίζονται με το παραμύθι. Πείτε στο παιδί: «Πως αλλιώς θα μπορούσαμε να ονομάσουμε αυτή την ιστορία;».

Τεχνικές για ενίσχυση της μνήμης σε παιδιά με μειωμένες μνημονικές δυνατότητες.

- Βάζω χρώμα. Υπογραμμίζω με μαρκαδόρο τις λέξεις και τις φράσεις που θέλω να θυμάμαι.

- Μαθαίνω γράφοντας. Κρατάω σε ένα χαρτί σημειώσεις από τα πιο σημαντικά.

- Συνδυάζω ονόματα με λέξεις από την καθημερινότητα που μπορεί να μοιάζουν μεταξύ τους. Αυτό με βοηθάει ώστε να ανακαλώ πιο εύκολα τις λέξεις που πρέπει να θυμάμαι.

- Βάζω στόχο. Γράφω ερωτήσεις και βάζω στόχο να τις απαντήσω όλες, προφορικά ή γραπτά. Σβήνω αυτές που ξέρω και συνεχίζω με τις υπόλοιπες.

- Λέξεις κλειδιά. Από ένα κείμενο βγάζω λέξεις κλειδιά τις οποίες θα ανακαλώ έτσι ώστε να με βοηθήσουν να θυμάμαι και τα υπόλοιπα.

- Ακούω και μαθαίνω. Αφού διαβάσω κάτι προσπαθώ να το πω δυνατά. Με την ακουστική επανάληψη αποτυπώνω την πληροφορία και ελέγχω τις γνώσεις μου.

- Γίνομαι δάσκαλος. Βάζω σαν ακροατήριο τους γονείς ή τα αδέρφια μου και τους λέω όσα έμαθα. Έτσι η επανάληψη γίνεται διασκεδαστική και μαθαίνουν πληροφορίες και οι υπόλοιποι.

- Ηχογραφώ τον εαυτό μου. Διαβάζω δυνατά το μάθημα και ταυτόχρονα το ηχογραφώ. Μετά το ακούω όσες φορές θέλω.

 

Συμβουλές για παιδιά με ήπιες δυσκολίες συγκέντρωσης/προσοχής κατά τη διάρκεια διαβάσματος στο σπίτι.

- Ο χώρος μελέτης του παιδιού θα πρέπει να είναι σταθερός κάθε φορά και χωρίς παρεμβολές από άλλα ερεθίσματα. Π.χ. τηλεόραση, φωνές, φασαρία κ.τ.λ.

- Ο χώρος μελέτης θα πρέπει να είναι τακτοποιημένος και χωρίς πολλά αντικείμενα τριγύρω.

- Η ανάγνωση θα πρέπει να γίνετε χωρίς πίεση, αρχικά σιωπηρή και έπειτα φωναχτή.

- Προσπαθήστε να χρησιμοποιήσετε απλές και ξεκάθαρες οδηγίες προς το παιδί.

- Μπορείτε να φτιάξετε μαζί ένα οπτικό πρόγραμμα (κολλάω εικόνες ή ζωγραφίζω) με τις δραστηριότητες της ημέρας. Για παράδειγμα 3-5 διάβασμα, 5:30 - 6:30 ποδόσφαιρο, 7-8:30 παιχνίδι. Αυτό βοηθάει το παιδί να οργανωθεί και να ξέρει τι ακολουθήσει έπειτα.

- Μπορείτε να γράψετε σε ένα χαρτί με έντονα χρώματα τις υποχρεώσεις που έχει το παιδί για το σχολείο. (Π.χ. ορθογραφία, αντιγραφή, ανάγνωση κτλ.). Κάθε φορά που τελειώνει κάτι το σβήνει με μαρκαδόρο.

- Κάνετε μικρά και συχνά διαλείμματα, προτού κουραστεί υπερβολικά το παιδί. 

- Χρησιμοποιείτε κίνητρα προς το παιδί.

- Επιβραβεύετε συχνά την προσπάθειά του.

Τα στάδια της Γλωσσικής Ανάπτυξης

Η γλωσσική ανάπτυξη του κάθε παιδιού είναι μοναδική και αναπτύσσεται με διαφορετικό ρυθμό. Δεν θα πρέπει όμως να υπάρχει ιδιαίτερα μεγάλη απόκλιση από τα τυπικά ηλικιακά ορόσημα.

9 - 12 μηνών

- Κάνει συνδυασμό συλλαβών (π.χ. πατακου).

- Αρχίζει να χρησιμοποιεί 2-3 λέξεις.

- Υπακούει σε απλές εντολές.

- Προσέχει όταν του μιλάνε.

- Εξερευνά το περιβάλλον του μπουσουλώντας ή περπατώντας.

1 - 2 ετών

- 20-50 λέξεις (18 μηνών)

- 200 λέξεις ή και περισσότερες (2 ετών)

- Στάδιο 2 λέξεων (συνδυάζει δύο λέξεις μαζί) π.χ. μαμά γάλα

- Παρακολουθεί παραμύθια με εικόνες.

- Ακολουθεί διπλή εντολή π.χ. πάρε το ποτήρι και βάλτο στο τραπέζι.

- Αναγνωρίζει 3-6 μέρη του σώματος.

2 - 3 ετών

- 400 λέξεις ή και περισσότερες

- Στάδιο 3 λέξεων (συνδυάζει 3 λέξεις μαζί)

- Κάνει ερωτήσεις.

- Ξεκινά να χρησιμοποιεί τον πληθυντικό αριθμό.

- Παρακολουθεί μια συζήτηση.

- Κατανοεί τις έννοιες μεγάλο - μικρό.

- Κατανοεί προθέσεις.

3 - 4 ετών

- 600 λέξεις ή και περισσότερες.

- Χρησιμοποιεί άρνηση («δεν» και «μη»).

- Διηγείται γεγονότα της καθημερινότητάς του.

- Χρησιμοποιεί άρθρα και συνδέσμους.

- Η αφήγησή του ξεκινά να οργανώνεται και κατανοεί τα χρονικά γεγονότα.

- Ξεκινά το παιχνίδι ρόλων.

4 - 5 ετών

- Έχει γνώση των φθόγγων.

 - Κατανοεί έννοιες χρόνου.

- Η αφήγησή του αποκτά πλοκή.

Μάθετε περισσότερα πατώντας εδώ

Ραντεβού

Για οτιδήποτε σας προβληματίζει στην ανάπτυξη και εξέλιξη του παιδιού καθώς και για συμβουλευτική καθοδήγηση κλείστε εγκαίρως ραντεβού στο 2394 113 210 ή 6970 520 263 και επισκεφτείτε μας στο νέο μας χώρο που βρίσκεται επί της οδού: Μεγάλου Αλεξάνδρου 10, Λαγκαδάς.

Για περισσότερες πληροφορίες και ενημέρωση για θέματα που αφορούν τον τομέα της λογοθεραπείας επισκεφτείτε την ιστοσελίδα μας: www.logotherapeia-lagadas.gr

ΔΩΡΕΑΝ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Δεκτά όλα τα ασφαλιστικά ταμεία

Η επιστημονικά υπεύθυνη

Φωτίου Αναστασία

Λογοπεδικός - Λογοθεραπεύτρια