Η εκλογή ενός Επισκόπου αναμφίβολα είναι ένα μεγάλο γεγονός, το μέγιστο θα λέγαμε για τη ζωή μιας τοπικής εκκλησίας, γιατί ξεκινά μια νέα ιστορική πορεία η οποία θα καταγραφεί στην τοπική ιστορία και θα αποτελεί μια ουσιαστική συμβολή για το παρόν, αλλά κυρίως για το μέλλον του τόπου. Μελετώντας κανείς τις πηγές και τα κείμενα, μαθαίνει για τις προϋποθέσεις μιας εκλογής, για το ύψος της θέσης, για τα δικαιώματα που απορρέουν απ’ αυτήν, για τις  θυσιαστικές υποχρεώσεις, για το βάρος της πνευματικής πατρότητας, για τα χαρακτηριστικά του τύπου του Χριστού που θα πρέπει να έχει ο εν εαυτό επίσκοπος, και κυρίως η βασική απαίτηση να είναι εις «αληθή τύπον και τόπον Χριστού», αν θέλει να λέγεται επίσκοπος. Η αναδίφηση σε συναξάρια μας δίνουν ωραία πρότυπα επισκόπων, αλλά μας δίνουν και τον τρόπο της επιλογής και της εκλογής. Υπήρχαν λοιπόν άγιοι που επελέγησαν από τον λαό του Θεού, (ναι τότε που τους επισκόπους τους επέλεγε η συνείδηση του όλου εκκλησιαστικού σώματος «ψήφω κλήρου και λαού»), οι οποίοι αρνούνταν την τιμητική πρόταση, θεωρώντας εαυτούς αναξίους για την ύψιστη τιμή και απειλούσαν να κόψουν μέλη του σώματός τους για να δημιουργήσουν θέμα «μη αρτιμέλειας» οπότε έβγαιναν από τη διαδικασία. Αλλοι κρύβονταν στα σπήλαια για να αποφύγουν την εκλογή, άλλους τους άρπαζε στην κυριολεξία ο λαός και ο κλήρος από την λαϊκή αγορά και τους ανέβαζε αθρόων στον επισκοπικό θρόνο και όπως αναφέρεται σε έναν βίο: «βιασάμενον και άκοντα τούτον χειροτονεί»!!!

Έτσι βέβαια κατάφερε η εκκλησία να έχει πρότυπα και αγίους επισκόπους!!!

Μελετώντας τη νεώτερη Ελληνική Εκκλησιαστική ιστορία, είναι αλήθεια ότι σπανίζουν παρόμοια περιστατικά, σπανίζουν μάλιστα οι περιπτώσεις που δεν κινήθηκε η γη και το σύμπαν προκειμένου κάποιοι να «καταλάβουν» θέση επισκόπου, γιατί όντως περί καταλήψεως πρόκειται, αφού δεν είχαν τη  σύμφωνη η γνώμη του λαού και του κλήρου της επαρχίας.

Μια πατρότητα λοιπόν, που μοιάζει μάλλον με αναγκαστική υιοθεσία, παρά μια πατρότητα δοσμένη «άνωθεν»! Ποιος «πατριός» θα μπορέσει ποτέ να ενσωματωθεί σε μια οικογένεια που αγνοεί και τον αγνοεί και πώς θα ανοίξει την αγκαλιά του σε «παιδιά» που δεν τα εγέννησε εν τω Ευαγγελίω», που δεν τα γνωρίζει κατ' όνομα. Σίγουρα κάποια παραδείγματα που έρχονται στο μυαλό μας, δυστυχώς λίγα, μάλλον αποτελούν εξαιρέσεις που υπογραμμίζουν όμως το γενικό κανόνα. Δεν σας κάνει εντύπωση ότι μόλις κενωθεί ένας θρόνος κινείται η γη, αλλά όχι ο ουρανός, για να καταληφθεί από αυτούς που θεωρούν ότι έχουν «τα τυπικά προσόντα», γιατί καταλήξαμε να μιλάμε για προσόντα πλέον, και όχι για πνευματικές προϋποθέσεις! Ό,τι δηλαδή χρειάζεται κάποιος για να γίνει γυμνασιάρχης ή διευθυντής μιας υπηρεσίας, δηλαδή μάστερ, διδακτορικό και proficiency, τα ίδια θεωρούμε ότι χρειάζεται κι ένας υποψήφιος επίσκοπος!

Η αγιότητα βίου και η πνευματική σοβαρότητα, δεν θεωρούνται πλέον προσόντα!

Δεν μας κάνει εντύπωση ότι οι άγιοι του αιώνα μας δεν επελέγησαν ποτέ για το αξίωμα του επισκόπου, παρ’ όλο που είχαν κάποιοι και όλα τα «τυπικά» προσόντα και όλες τις πνευματικές προϋποθέσεις για το αξίωμα αυτό;

Πέρασε ποτέ από το μυαλό μας, αν είχαμε στον αιώνα μας επισκόπους σαν τον άγιο Πορφύριο, τον π. Ιάκωβο, τον π. Παϊσιο, τον π. Αμφιλόχιο, τον π. Ευμένιο, τον π. Δοσίθεο της Τατάρνας, τον π. Αιμιλιανό Σιμωνοπετρίτη, τον π. Γεώργιο Καψάνη, τον π. Πατάπιο, τον π. Ανανία Κουστένη κλπ, και πώς θα ήταν η Εκκλησία της Ελλάδος σήμερα;

Αντιλήφθηκαν ποτέ όσοι είχαν το δικαίωμα της επιλογής επισκόπων, πόσο αδίκησαν την Εκκλησία και τον λαό μας, με τις απίστευτες επιλογές τους;

Τις μέρες τούτες που ο λαός, θρησκευόμενος και μη, παρακολουθεί στους κινηματογράφους την ταινία «ο άνθρωπος του Θεού» και βλέπει τις προϋποθέσεις, το έργο, και  τον αγώνα του αγίου Νεκταρίου και το τι αντιμετώπισε στην ζωή του, από το όλο «παρεκκλησιαστικό κύκλωμα» (διότι ναι, κάθε τι που ενεργεί εις βάρος της εκκλησίας, εν ονόματι της εκκλησίας, είναι παρεκκλησία) γίνεται αυστηρός κριτής των σημερινών καταστάσεων και απαιτεί τουλάχιστον σεβασμό στην παράδοση, σεβασμό στο πνεύμα, και βέβαια σεβασμό στην κοινή λογική του πιστού λαού, ο οποίος τα βλέπει όλα, τα καταλαβαίνει όλα, και γυρνά την πλάτη στα ψεύτικα είδωλα της σημερινής πραγματικότητας, προτιμώντας κάποια εξωκκλήσια, κάποια μοναστηράκια απόμακρα, όπου εκεί «ου μυκτηρίζεται ο Θεός»!

Ας μελετήσουν οι αρχιερείς μας και το δικαίωμα ακόμα του μεταθετού των επισκόπων, για να ιδούν ότι κι εδώ δεν είναι όλα τελικά θέμα ψηφοφοριών και πλειοψηφιών, αλλά πνευματικών απαιτήσεων, δηλαδή η μετάθεση επιτρέπονταν μόνο ως επιβράβευση ως «γέρας και βραβείον» ή για την ασφαλέστερη αντιμετώπιση των αιρέσεων. Δεν είναι  άξιον απορίας γιατί κανένας από μεγάλη μητρόπολη δεν επιζητεί μετάθεση σε μικρή, αλλά όλοι από μικρή σε μεγάλη; Και εν πάση περιπτώσει κάποιος επίσκοπος που νυμφεύεται την εκκλησία -την επισκοπή του- και κατόπιν την αφήνει, με πόση ευκολία θα συμβούλευε κι ένα λαϊκό της μητροπόλεώς του να αφήσει την γυναίκα του για μια καλύτερη και πλουσιότερη!!!

Αυτές οι σκέψεις βασανίζουν αρκετούς ανθρώπους που έχουν μια άδολη αγάπη για την εκκλησία και στα ερωτήματα που τίθενται δεν υπάρχουν σοβαρές απαντήσεις για να ηρεμήσουν τις καρδιές τους, αλλά και να δώσουν απαντήσεις στους εκτός των τειχών αδελφούς, και  κυρίως στους νέους που αναζητούν μέσα στην εκκλησία τη γνησιότητα και την αγιότητα.

Ίσως θα πει κάποιος ότι όλη αυτή η «δόξα και οι τιμές» που επιζητούν οι άνθρωποι, είναι στα μάτια του Θεού, αλλά και των αληθινά πιστών ένα τίποτα, όμως αυτό το τίποτα μπορεί για την εκκλησία μας να γίνει το ΠΑΝ, αν υπάρχουν οι δέουσες προϋποθέσεις και οι αυτονόητοι δεσμοί με την αγιοπνευματική παράδοση της πίστης μας. Και όπως θα έλεγε και ο σύγχρονος άνθρωπος επιθυμούμε το καλύτερο, προτιμούμε τους μιμητάς των αγίων. Αποφεύγουμε τις απομιμήσεις. Αναζητούμε όχι τους χαρισματικούς, από αυτούς χορτάσαμε, αλλά τους χαρισματούχους εκκλησιαστικούς ηγέτες.

ΤΡΥΦΩΝ  ΤΣΟΜΠΑΝΗΣ

Αναπληρωτής Καθηγητής ΑΠΘ