Το κουρμπάνι (ζωοθυσία) της Αγίας Παρασκευής αναβιώνουν κάθε χρόνο με ευλάβεια οι κάτοικοι του Μελισσοχωρίου και του Δρυμού, δύο από τα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Μυγδονίας. Πρόκειται για ένα έθιμο, με αρχαίες ρίζες, που συγκεντρώνει όλους τους κατοίκους της Μπάλτζας (παλιά ονομασία του Μελισσοχωρίου) και του Δρυμού, αλλά και από την ευρύτερη περιοχή.

Στο Μελισσοχώρι

Οι προετοιμασίες ξεκινούν πολλές ημέρες πριν από τη γιορτή, με σημείο αναφοράς το εκκλησάκι τις Αγίας Παρασκευής με το αγίασμα, που έχει «φωλιάσει» σε μία από τις πολλές καταπράσινες ρεματιές της περιοχής, οι οποίες συνθέτουν έναν ιδιαίτερης ομορφιάς υγρότοπο.

Η υπόθεση αφορά όλους, μικρούς και μεγάλους, άντρες και γυναίκες, που εθελοντικά προσφέρονται για να τηρηθεί το έθιμο, ευχαριστώντας την Αγία, στην οποία προσφεύγουν σε κάθε δύσκολη στιγμή.

Από τις πέντε το πρωί, ανήμερα της γιορτής, οι άντρες ξεκινούν τις προετοιμασίες. Η σφαγή των ζώων (πέντε αγελάδες και πάνω από 20 γιδοπρόβατα, φέτος), δεν γίνεται στο χωριό, όπως τα χρόνια τα παλιά. Έπρεπε όμως να καθαρίσουν τα σφαγιά, που προσέφεραν ως τάμα κάτοικοι της περιοχής, να καθαρίσουν και τα είκοσι καζάνια, που στήθηκαν κοντά στο εκκλησάκι, για να σιγοβράσουν το κουρμπάνι, πάνω σε ξύλα, ώστε το βράδυ να μοιραστεί στους προσκυνητές.

«Κάθε χρόνο εκατοντάδες προσκυνητές έρχονται από την γύρω περιοχή, αλλά και από τη Θεσσαλονίκη», θα πας πει ο Γιάννης Ντουλαπτσής, γέννημα θρέμμα Μπαλτζανός, ο οποίος είναι ένας από τους πρωτεργάτες του κουρμπανιού. «Για εμάς το έθιμο είναι μέρος της ζωής μας και δεν νοείται να λείπει κανείς από τη γιορτή. Είμαι 55 χρονών και μόνο στα δύο χρόνια που ήμουν φαντάρος δεν μπόρεσα να έρθω».

Η Μπάλτζα ήταν ένα από τα μεγαλοχώρια της περιοχής, με δική της ιστορία, θα μας πει ο Αντιδήμαρχος Βασίλειος Αδαμόπουλος. Επί τουρκοκρατίας στο χωριό υπήρχε ημιγυμνάσιο, ενώ το ειρηνοδικείο, με μόνιμο ειρηνοδίκη, λειτούργησε εδώ έως το 1970. Ο ίδιος θυμάται, όταν ήταν μικρό παιδί να έρχεται κόσμος πολύς, με κάρα, κάποιοι για να μείνουν και στην αγρυπνία, την οποία και σήμερα ακόμα τηρούν την παραμονή, κυρίως οι γυναίκες του χωριού.

Σε ένα άλλο σημείο του οικισμού, πλάι σε μία από τις πολλές πηγές, κάτω από γέρικα πλατάνια, περισσότερες από σαράντα εθελόντριες ανέλαβαν από νωρίς το πρωί να καθαρίσουν τα κρεμμύδια και να τρίψουν τις ντομάτες για το κουρμπάνι. Τα χίλια διακόσια κιλά κρεμμύδια «έφυγαν» από τα χέρια τους χωρίς να το καταλάβουν, με γέλια και ιστορίες, που διηγούνται οι γηραιότερες. Και είχαν πολλά να πούνε.

H 77χρονη Κατίνα Τζέκη διηγήθηκε για τα πολλά θαύματα της Αγίας Παρασκευής. Μας δηλώνει ότι όσο έχει δυνάμεις θα είναι εκεί, μαζί με όλες τις γυναίκες, για να εκπληρώσει το τάμα, έτσι όπως την ορμήνευσε η μάνα της από μικρό παιδί. Θυμάται τα παλιά πανηγύρια- που δυστυχώς δεν γίνονται πια-με τα νταούλια και τα όργανα να δίνουν το τόνο σε μία μεγάλη υπαίθρια γιορτή στην πλατεία του χωριού.

Στο κουβεντολόι θυμούνται και το "Αθάνατο Νερό" (μία ακόμα πηγή του Μελισσοχωρίου), που ο θρύλος θέλει να έχουν γιατρευτεί ακόμα και λεπροί, αλλά και την πανήγυρη του Προφήτη Ηλία, όπου επίσης γινόταν κουρμπάνι πριν από μερικές δεκαετίες. Η συζήτηση και τα πειράγματα ζωντανεύουν όταν έρχεται και ο Δήμαρχος Μυγδονίας, Αστέριος Γ. Γαβότσης, για να τους ευχηθεί χρόνια πολλά, πριν πάει στους άνδρες, που το έθιμο θέλει να τρώνε χώρια από τις γυναίκες. Γι΄ αυτές βράζει ένα ξεχωριστό καζάνι, που θα το μοιραστούνε όλες μαζί, όπως κάθε χρόνο.

Εντωμεταξύ οι άνδρες έχουν στήσει τη δική τους συντροφιά, δίπλα στα καζάνια, μαζί με τον ιερέα του χωριού, τον Δήμαρχο και τον Αντιδήμαρχο. Περιμένοντας να γίνει το κουρμπάνι, παρ΄ όλη τη ζέστη, το τσίπουρο ρέει άφθονο. Η συνταγή δεν είναι μυστική, θα μας πει ένας από τους «αρχιμάγειρες», ο Πέτρος Ατζέμης, που 45 χρόνια ανελλιπώς δίνει το παρών. Τα κρέατα πρέπει να σιγοβράσουν, έχοντας προσθέσει τα μυρωδικά (ρίγανη, μαύρο και κόκκινο πιπέρι, μπαχάρι, γαρύφαλλο, μαζί με τα κρεμμύδια και τις ντομάτες), μα πάνω απ΄ όλα θέλει καλή καρδιά. Το πρώτο πιάτο από το κουρμπάνι θα πάει στην εκκλησία και μετά τον εσπερινό όλοι θα γευτούν το πεντανόστιμο βραστό.

Μια ευχή ακούς απ΄ όλα τα χείλη όλων και με αυτή μας κατευόδωσαν: Και του χρόνου με υγεία.

Στο Δρυμό

Ο Δρυμός είναι το μοναδικό χωριό στην Ελλάδα που το κουρμπάνι πραγματοποιείται οχι μόνο μία, ούτε δύο, αλλά τρείς φορές το χρόνο, χάρη στο μεράκι και την αγάπη του Αθανάσιου Γιάμπαστου, που είναι ο βασικός διοργανωτής. Κουρμπάνι γίνεται στις 20 Ιουλίου στο παρεκλήσι του Προφήτη Ηλία στην Τούμπα, στις 26 Ιουλίου στο παρεκλήσι της Αγίας Παρασκευής και το μεγάλο πανηγύρι του χωριού στις 15 Αυγούστου, με αφορμή τον εορτασμό του κεντρικού ναού του χωριού, Κοίμησης της Θεοτόκου. Η διαδικασία είναι ίδια όπως και στο Μελισσοχώρι και μετά την ευλογία του κουρμπανιού από τον ιερέα, το κουρμπάνι μοιράζεται ευλαβικά στους πιστούς μέσα σε μπολ που έχει καθένας φέρει από το σπίτι του. Το βράδυ τα όργανα στην πλατεία παίζουν ασταμάτητα μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες και το γλέντι επαναλαμβάνεται στα εννιάμερα της Παναγίας, δηλαδή στις 23 Αυγούστου. 
 
Κείμενο: ΑΠΕ-ΜΠΕ, της Διαμαντένιας Ριμπά