Δεν ξέρω πόσες φορές έχω γράψει και δημοσιεύσει σκέψεις, προτάσεις  και απόψεις για τα Λουτρά του Λαγκαδά, αλλά εμείς οι παλαιότεροι ζούμε με αυτό που λέει ο σοφός λαός «με ό,τι θυμάσαι και με ό,τι αγαπάς». Τα Λουτρά για τους ανθρώπους της γενιάς μου, κι όχι μόνο, ήταν πηγή ζωής, έμπνευσης, χαράς, ξεκούρασης, εκδρομής, ανάπαυσης και ευεξίας. Για την πόλη μας ήταν ανάσα οικονομικής ευρωστίας και για την αγορά της πόλης μας σημαντικός παράγοντας οικονομικής στήριξης, από τον Μάιο μέχρι και τον Οκτώβριο. Είχε δηλαδή ο Λαγκαδάς μεγαλύτερη τουριστική περίοδο κι από την Σαντορίνη. Περίπου ένα εξάμηνο γεμάτο.
Οι σκέψεις αυτές ήρθαν ξαφνικά μετά από ένα βιβλιαράκι που μου έδωσε φίλος αδελφικός με τον τίτλο «ΤΑ ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΥΔΑΤΑ  ΛΑΓΚΑΔΑ», έκδοση της Γεωργικής υπηρεσίας του Υπουργείου εθνικής οικονομίας, τυπωμένο στο Εθνικό τυπογραφείο εν Αθήναις 1925!!! Συγγραφέας του ο Μ.Λ.ΠΕΡΤΕΣΗΣ, χημικός Α΄ τάξεως της γεωλογικής υπηρεσίας Ελλάδος. Στον πρόλογο κιόλας ο συγγραφέας αναφέρεται με τα θερμότερα λόγια για τις Ιαματικές μας πηγές, οι οποίες μαζί με τα λουτρά της Νιγρίτας αποτελούν «τύπον αλκαλικών πηγών μη απαντώσας εν παλαιά Ελλάδι». Οι πηγές του Λαγκαδά και της Νιγρίτας αποτελούν μοναδικές πηγές άξιες προσοχής γιατί ανήκουν στην πρώτη τάξη των πηγών αλλά και γιατί βρίσκονται κοντά σε μεγαλουπόλεις και συγκοινωνιακές αρτηρίες και είναι πηγές που θα μπορούσαν να ελκύσουν το διεθνές ενδιαφέρον! Αφού ο συγγραφέας παραθέτει τα στοιχεία των μετρήσεων και των ερευνών του αναλυτικά κατόπιν αναφέρει ιστορικές πληροφορίες για την γένεση των πηγών του Λαγκαδά και αναφέρει τα γεωλογικά γεγονότα που τις προκάλεσαν. Κάνει μια αναφορά από την αρχαιότητα ως την εποχή του και παραθέτει στοιχεία που βρήκε αμέσως μετά την απελευθέρωση του 1912. Κατά το 1923 έγιναν 36840 λούσεις, το 1924, έγιναν 39610 λούσεις και το 1925, 58900 λούσεις. Από τις μετρήσεις που έγιναν για την ποσότητα του νερού της πηγής, στις 30 Αυγούστου του 1924, προέκυψε ότι έδινε 855 λίτρα νερού το λεπτό ή 1231 κυβικά νερού το 24ωρο. Η θερμοκρασία του νερού ήταν στην επιφάνεια 39,20 βαθμοί, ενώ στο μέσον του μαρμάρινου λουτήρα 38,7 βαθμοί. Ένας στεγασμένος χώρος που ένωνε τις δεξαμενές χρησίμευε ως αποδυτήριο, ενώ στα 1925 υπήρχαν και 14 δωμάτια-ξενώνες για τους λουομένους, «άτινα ευρίσκονται εις αθλίαν κατάστασιν» σημειώνει ο συγγραφέας. Θερμά νερά αναβλύζουν και σε άλλα σημεία της έκτασης των λουτρών και ακόμα σε μια φυσική λεκάνη δημιουργείται μια δεξαμενή «ιλιόλουτρου» δηλαδή  λασπόλουτρου στο οποίο καταφεύγουν όσοι έχουν έντονες ρευματικές παθήσεις. Τις πηγές του Λαγκαδά ο συγγραφέας κατατάσσει στο επίπεδο των πηγών Wildbad και Schlangenbad της Γερμανίας και Plombieres και  Bains-les-Bains της Γαλλίας. Ο Περτέσης προτείνει να δημιουργηθούν 35-40 ακόμα λουτήρες ώστε με τους μετριότερους υπολογισμούς οι ημερήσιες λούσεις να ανέρχονται στις 900, το δε χρησιμοποιούμενο νερό θα ήταν μόνο το 50% της απόδοσης των πηγών!!! Και σημειώνει: «Αι πηγαί του Λαγκαδά πληρούν τους όρους της δημιουργίας μιας μεγάλης λουτροπόλεως. Πρέπει όμως να τονισθεί ότι «δια την ευδοκίμησιν της λουτροπόλεως ταύτης προϋποτίθενται δύο τινά: πρώτον η εξυγίανσις  του μέρους και δεύτερο η εντατική δενδροφύτευσις ορισμένων εκτάσεων της περιοχής…. Η λίμνη θα ηδύνατο να χρησιμεύσει ως κέντρον αναψυχής και τόπος διασκεδάσεως των επισκεπτών των λουτρών. Ο λουτρολογικός αυτός πλούτος της Ελλάδος θα ηδύνατο να αποκτήσει νέον πολύτιμον κόσμημα την λουτρόπολιν του Λαγκαδά, οι δε κάτοικοι της Μακεδονικής πρωτευούσης εξοχήν προσιτήν και κατάλληλον δια βραχείαν αναψυχήν και δια παρατεταμένην θερινήν διαμονήν».

Βέβαια και 15 χρόνια πρωτύτερα στα 1910, ο Ι. Βλάχος, γιατρός των Λουτρών, έγραφε τα ίδια περίπου, έκανε τις ίδιες διαπιστώσεις και παρόμοιες προτάσεις για την αξιοποίηση του γεωλογικού μας πλούτου. Σήμερα μπορεί βέβαια να μη υπάρχουν τα «τελματώδη έλη» που περιγράφουν οι παλιοί αυτοί συγγραφείς και να μην υπάρχει ο κίνδυνος ελονοσίας, αλλά άλλες αρρώστιες ταλαιπωρούν τα Λουτρά μας, οι οποίες είναι δυστυχώς ανίατες γιατί δεν βρέθηκαν οι  κατάλληλοι άνθρωποι για την εξυγίανση και  όχι  μόνο για την εξυγίανση αλλά και να διαθέτουν το όραμα αυτών των παλαιών που νοιάζονταν για το καλό και την πρόοδο. Το σημερινό τέλμα των λουτρών είναι κυρίως οικονομικό και ένας πνιγηρός αέρας απαξίωσης που τα έφερε σε χάλια απερίγραπτα. Οι όποιες προσπάθειες πήγαν να γίνουν για ανάδειξή τους, πέθαναν πριν ακόμα δουν το φως, γιατί άλλοι δεν ήξεραν, άλλοι δεν ήθελαν, άλλοι δεν μπορούσαν και άλλοι σκύλευσαν πάνω στο κουφάρι τους, που κάποτε θύμιζε ευρωπαϊκή λουτρόπολη. Οι εισαγγελείς και ο δικαστικός κόσμος αντί να έρχεται στα Λουτρά για ευεξία και αναψυχή, έρχονται για ανακρίσεις και καταλογισμούς ευθυνών!!! Η κατάσταση αυτή μοιάζει με έναν πραγματικό εφιάλτη που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ποτέ. Κρίμα και πάλι κρίμα!!!  Θέλω να ελπίζω πως οι υπεύθυνοι δεν θα επιπλεύσουν και πάλι στα «μεταλλικά μας νερά» και δε θα τους δούμε να μας κουνάνε το χέρι προκλητικά απειλώντας μας, χωρίς ντροπή, για την ολοκλήρωση της καταστροφής!!!

Σε λίγο ξεκινάει μια δύσκολη περίοδος για τα Λουτρά, καθώς τα μέλη του Διοικ. Συμβουλίου το ένα μετά το άλλο υποβάλλουν τις παραιτήσεις τους. Οι υπεύθυνοι Δήμαρχοι σιωπούν εκκωφαντικά. Αναζητείται πολιτικός άνδρας να αναλάβει την ευθύνη και να μη τη φορτώνει σε αδαείς συμβούλους που καλή τη πίστη ενεπλάκησαν στην διοίκηση και τώρα τρέχουν και δεν φτάνουν και  έχασαν τον ύπνο τους από τις εξελίξεις.

                                                                                                    Τρύφων Τσομπάνης