Το μεσημέρι της 7ης Ιουλίου αρκετά ζεστό, αυτό όμως που το έκαμνε ακόμα  θερμότερο ήταν η είδηση του τηλεφώνου ότι καίγεται ένα στολίδι. Έτρεξα ,όπως και άλλοι κοντά του, όχι για να βοηθήσω, δεν άφηναν άλλωστε να πλησιάσουμε, αλλά για να είμαι κοντά του στις τελευταίες του στιγμές, σ’ αυτές που όλοι θέλουν κοντά τους κάποιον που ξέρουν ότι τον αγαπούν. Αυτό το σπίτι το αγάπησα για την ιστορία του, την ομορφιά του, την αρχοντιά του, την αισθητική του, το γούστο του, την αρχιτεκτονική αλλά κυρίως για την ιστορία που έκρυβε στα σπλάχνα του. Πόσες γενιές των νοικοκυραίων του έζησαν  σ’ αυτό, γέλασαν, έκλαψαν, ερωτεύτηκαν, έκρυψαν τα μυστικά της ιστορίας τους, πόνεσαν σε δίσεχτους καιρούς, απάλυναν το πόνο των ανθρώπων τους!!! Όλοι αυτοί πέρασαν σαν ταινία από μπροστά μου, καθώς έβλεπα τις φλόγες να το αγκαλιάζουν δαιμονικά, λες και ήθελαν να καταστρέψουν ό,τι ο ανθρώπινος νους και η καρδιά έκρυψε σ΄ αυτό το σπίτι.

Τα παράθυρα ερμητικά κλειστά, ακόμα και στους πυροσβέστες, θαρρείς και ήθελαν ακόμα να κρύψουν τα μυστικά τους, ή την πίκρα τους για την αδιαφορία όλων όσων «νοιάζονται» αυτή την πόλη! Στον πρώτο όροφο καίγονταν ό,τι ωραίο είχε να επιδείξει η αρχοντιά της οικογένειας Γεωργιάδη. Η σειρά του υπογείου δεν άργησε να έρθει για να κάψει την ιστορία και τις αναμνήσεις της, όπως μου τις διηγήθηκε κάποτε, ο νεαρός τότε, Μακεδονομάχος Ηλίας Ηλιάδης, που φυλακίστηκε μαζί με άλλα παλικάρια στο χώρο αυτό. Τον είχα βρει, πριν από χρόνια, ευθυτενή  με το καβουράκι του και το μπαστούνι στο χέρι, να κάθεται απέναντι και να βλέπει το σπίτι βουρκωμένος, καθώς θυμόταν τα μαρτύρια που πέρασαν από τους Βουλγάρους αυτός και η παρέα του που φυλακίστηκαν εκεί για ένα διάστημα  στην φάση του Μακεδονικού αγώνα περί το 1908.

Οι φλόγες πετάγονταν και ξεπερνούσαν το σπίτι, το αγκάλιαζαν από παντού, λες και ήθελαν να μας πουν ότι το αγαπούν πιότερο κι από μας και μας εμπόδιζαν να πλησιάσουμε κοντά του. Προς τι άλλωστε; Πάντα όλοι κρατούσαμε τις αποστάσεις μας από σπίτια που απαιτούσαν αγάπη και ενδιαφέρον! Όψιμο το ενδιαφέρον σας, θα σκέφτηκαν κι οι φλόγες! Η σκεπή δεν άντεξε και με έναν υπόκωφο θόρυβο ελευθέρωσε το σπίτι από το βάρος της καθώς οι φλόγες ξεπετάχτηκαν ακόμα ψηλότερα.

Μέσα σ΄ αυτόν το κατακλυσμό της φωτιάς και του νερού, ξάφνου μέσα στους καπνούς και τις φλόγες  ξεπρόβαλλε ένα άσπρο περιστέρι και πλησίασε σε απόσταση αναπνοής το σπίτι κάνοντας δυο - τρεις γύρους κοντά του και μετά πέταξε ψηλά και έφυγε.

Βούρκωσα, καθώς νόμισα πως ήταν το πνεύμα του καθηγητή Ηλία Γεωργιάδη, του ανθρώπου  που γεννήθηκε κι έζησε σ’ αυτό το αρχοντικό, και μαζί του οι μορφές των φίλων του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, Μωραϊτίδη, Νεδέλκου, του Κουκουλέ, του Βολονάκη, να του παραστέκονται και να τον παρηγορούν μυστικά!!! Ο Γεωργιάδης μελέτησε την ιστορία μας και τον πολιτισμό μας, δίδαξε στα παιδιά τον έλληνα λόγο, έκανε τα όνειρα της λευτεριάς του γένους μας πράξη, οραματίστηκε το Α΄ Δημοτικό και το Γυμνάσιο Λαγκαδά, βίωσε την κακία του κόσμου, αλλά και την αγάπη των μαθητών του και πριν από 65 χρόνια το πνεύμα του φτερούγισε για την ουράνια των ανθρώπων πατρίδα. Ο Γεωργιάδης και η οικογένειά του, πάντα έτρεχε όταν ο Λαγκαδάς το είχε ανάγκη και πάντα έδινε τη σοφία του και το πνεύμα του για το καλό αυτού του τόπου και ίσως περίμενε αυτό το σπίτι να ξαναγίνει κάποτε φάρος πολιτισμού.

Γι΄ αυτό το σπίτι αυτό χαρακτηρίσθηκε και ως ιστορικό μνημείο της πόλης μας.

Ίσως αυτό το περιστέρι, ήταν το τελευταίο φτερούγισμα της ψυχής του, μια ακόμα προσπάθεια συνάντησης με τις ψυχές των δικών του που έζησαν εκεί, και μια τελευταία επίσκεψη στη γη των πατέρων του, που με ιδρώτα και αίμα  έχτισαν την δική τους ιστορία.

Ίσως να ήταν και μια τελευταία συνάντηση με τους σημερινούς συμπατριώτες του, που αποσβολωμένοι παρακολουθούν την ιστορία τους να καίγεται!!!

Δεν έχει σημασία τώρα να σκαλίσουμε τις στάχτες για να βρούμε το παρελθόν αυτής της πόλης. Σημασία έχει να δούμε τη λαχτάρα του περιστεριού πάνω από τις φλόγες και να πάρουμε το μήνυμα που πήρε ο άνθρωπος μετά τον κατακλυσμό επί Νώε, ότι και μέσα από τις φλόγες και τα νερά μπορεί να ξαναγεννηθεί η ιστορία μας και να ειρηνεύσει η καρδιά  και οι ψυχές των ενοίκων  αυτού του σπιτιού και των προγόνων μας.

Τρύφων Τσομπάνης