Στις 31 Αυγούστου εκπνέει η προθεσμία για την υποβολή των υποψήφιων συνδυασμών ενόψει των εκλογών του Οκτωβρίου - Όλες οι αλλαγές

Ταχύρρυθμα μαθήματα θα χρειαστούν οι υποψήφιοι στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές έως την 31η Αυγούστου, οπότε είναι η καταληκτική ημερομηνία για την κατάρτιση και δήλωση των συνδυασμών, οι περισσότεροι από τους οποίους αναμένεται να υποβληθούν στο σύνολό τους τις δύο-τρεις τελευταίες ημέρες.

Και όχι μόνο επειδή μέχρι το βράδυ τις 31ης Αυγούστου σημειώνονται αλλαγές, γίνονται προσθαφαιρέσεις ονομάτων, αλλά γιατί η όλη διαδικασία για την υποβολή των συνδυασμών φέτος γίνεται ηλεκτρονικά και χρειάζεται μεγάλη προσοχή στα βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι υποψήφιοι. Συνολικά, το 2019 είχαν εκλεγεί 9.470 δημοτικοί σύμβουλοι στους 332 δήμους της χώρας, ενώ για την επόμενη θητεία εκλέγονται 8.481. Αντίστοιχα, οι περιφερειακοί σύμβουλοι που θα εκλεγούν στις προσεχείς εκλογές είναι 611 έναντι 703 της τετραετίας 2019-2023.

Ήδη πολλοί επικεφαλής συνδυασμών και υποψήφιοι δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι τα έχουν βρει… μπαστούνια, καθώς διαπιστώνουν ότι σε αυτή τη διαδικασία δεν φτάνουν μόνο οι στοιχειώδεις γνώσεις στα ψηφιακά συστήματα, αλλά κάτι παραπάνω, προκειμένου να αποφευχθούν λάθη και παραλείψεις.

Για το λόγο αυτό άλλωστε, το υπουργείο Εσωτερικών πριν από τις 8 Αυγούστου, οπότε άνοιξε, για πρώτη φορά φέτος, η ηλεκτρονική εφαρμογή («Πύλη Υποβολής Υποψηφιοτήτων») για τη δήλωση των συνδυασμών στις αυτοδιοικητικές εκλογές, εξέδωσε εγκύκλιο και ειδικό εγχειρίδιο, αποσκοπώντας στη διευκόλυνση των υποψηφίων και την απλούστευση της διαδικασίας υποβολής υποψηφιοτήτων.

Για παράδειγμα, οι υποψήφιοι δήμαρχοι και περιφερειάρχες για πρώτη φορά θα υποβάλουν συνδυασμό ηλεκτρονικά στην ειδική εφαρμογή του ΥΠΕΣ, ενώ οι υποψήφιοι περιφερειακοί σύμβουλοι, οφείλουν να επικυρώσουν την υποψηφιότητά τους μέσω της ίδιας εφαρμογής. Στην περίπτωση που κάποιος δεν μπορεί, την υποψηφιότητά του υποβάλλει με εξουσιοδότηση ο επικεφαλής του συνδυασμού, την οποία οφείλει να αναρτήσει στο σύστημα.

Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται ότι μειώνονται δραστικά οι άσκοπες γραφειοκρατικές αναζητήσεις και εκτυπώσεις εγγράφων, καθώς τα απαιτούμενα δικαιολογητικά αντλούνται αυτόματα από τις βάσεις δεδομένων του ελληνικού Δημοσίου (όπως ενδεικτικά το Μητρώο Πολιτών), παρέχεται η δυνατότητα στους επικεφαλής των συνδυασμών να ελέγχουν την τήρηση των προϋποθέσεων που θέτει ο νόμος (ενδεικτικά ποσόστωση ανά φύλο, ελάχιστος αριθμός υποψηφίων) ενώ τα κατά τόπους Πρωτοδικεία διευκολύνονται στην έγκυρη και έγκαιρη ανακήρυξη των υποψηφίων.

«Παρά τις οδηγίες του υπουργείου Εσωτερικών πολλοί είναι οι υποψήφιοι που μπερδεύτηκαν και διαπίστωσαν ότι είναι σύνθετη η διαδικασία και ότι απαιτεί πολλή προσοχή για να μην γίνουν λάθη» ανέφεραν στη «ΜτΚ» παράγοντες, σημειώνοντας πως οι ήδη αρκετοί υποψήφιοι, επικεφαλής συνδυασμών προσέλαβαν προσωπικό που μπορεί να αναλάβει το ψηφιακό κομμάτι και ανθρώπους που διαχειρίζονται τα πάντα γύρω από το ψηφοδέλτιο, καθώς μέχρι και την τελευταία στιγμή μπορεί να γίνουν αλλαγές. Καθώς επίσης και έμπειρους λογιστές, καθώς απαιτείται πλήρης διαφάνεια στον κομμάτι που αφορά τις εκλογικές δαπάνες και τα σχετικά τιμολόγια.

Όπως μάλιστα είπε χαρακτηριστικά δήμαρχος της Θεσσαλονίκης «όλα αυτά είναι πολλά και χωρίς κανείς να διαβάσει προσεκτικά τι ορίζει η εγκύκλιος 300 σελίδων και ποια βήματα πρέπει να γίνουν με βάση το εγχειρίδιο 50 σελίδων, σίγουρα θα κάνει λάθη. ’ρα η όλη διαδικασία στις προσεχείς αυτοδιοικητικές εκλογές είναι για πολύ καλά διαβασμένους».

Τον Σεπτέμβριο η ανακήρυξη των συνδυασμών

Η ηλεκτρονική υποβολή των υποψήφιων συνδυασμών, με βάση την σχετική εγκύκλιο, μπορεί να γίνει έως και ένα λεπτό πριν από τα μεσάνυχτα της 31ης Αυγούστου. Μέχρι τότε όλα θα πρέπει να έχουν γίνει σωστά, καθώς τυχόν λάθη, μπορεί να στοιχίσουν σε έναν συνδυασμό, που σημαίνει ότι δεν θα μπορεί να λάβει μέρος στις εκλογές. Η διαδικασία είναι πιο σύνθετη για τους δήμους με πολλά χωριά και κοινότητες, όπως οι δήμοι Λαγκαδά, Θέρμης και Βόλβης, όπου απαιτείται και ικανός αριθμός υποψηφίων για τα τοπικά συμβούλια.

Από την επομένη της 31ης Αυγούστου έως και τις 8 Σεπτεμβρίου αναλαμβάνουν το έργο τους οι πρωτοδίκες, ελέγχοντας τα στοιχεία, από τον αριθμό των υποψηφίων στο ψηφοδέλτιο και τις ηλικίες τους μέχρι και τον πλήρη έλεγχο των εκλογικών δαπανών τους, προκειμένου στις 10 του μήνα να προβούν στην ανακήρυξη των συνδυασμών που θα συμμετέχουν στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές την Κυριακή 8 Οκτωβρίου.

Υπενθυμίζεται ότι οι εκλογές για την ανάδειξη των αιρετών οργάνων διοίκησης των δήμων της χώρας θα διεξαχθούν την Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2023 και οι επαναληπτικές, σε όποιους δήμους απαιτηθεί, την επόμενη Κυριακή 15 Οκτωβρίου 2023.

Οι νέες αρχές θα εγκατασταθούν την 1η Ιανουαρίου 2024 και η πενταετής θητεία τους θα λήξει στις 31 Δεκεμβρίου 2028.

Οι πέντε κομβικές αλλαγές

Το τι θα ισχύσει και πώς θα διενεργηθούν οι δημοτικές και οι περιφερειακές εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023, περιγράφεται αναλυτικά στις δύο εγκυκλίους που εξέδωσε στις αρχές Αυγούστου ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Θεόδωρος Λιβάνιος.

Ειδικότερα:

1. Στις επικείμενες εκλογές επανέρχεται το πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα ανάδειξης των αιρετών οργάνων των δήμων, μετά την εφαρμογή κατά τις προηγούμενες αυτοδιοικητικές εκλογές της 26ης Μαΐου 2019 του εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής.

2. Επιτυχών συνδυασμός στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές αναδεικνύεται αυτός ο οποίος στον πρώτο γύρο συγκεντρώνει ποσοστό άνω του 43% (43%+1 ψήφο) επί των εγκύρων ψηφοδελτίων κάθε δήμου ή περιφέρειας αντίστοιχα. Αν αυτό δεν καταστεί δυνατόν, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή, 15 Οκτωβρίου 2023, μεταξύ των υποψηφίων δημάρχων ή περιφερειαρχών των δύο πρώτων συνδυασμών.

3. Επανέρχεται η πενταετής θητεία των αυτοδιοικητικών αρχών, όπως ακριβώς ίσχυσε μεταξύ 2014 και 2019. Επομένως, οι νέοι δήμαρχοι και περιφερειάρχες θα αναλάβουν καθήκοντα την 1η Ιανουαρίου 2024 και η θητεία τους θα λήξει την 31η Δεκεμβρίου 2028.

4. Εξορθολογίζεται ο αριθμός των μελών του δημοτικού συμβουλίου και του περιφερειακού συμβουλίου, ώστε να είναι πιο λειτουργικά και να ασκούν αποτελεσματικότερα τον ρόλο που τους αναθέτουν οι πολίτες.

Ταυτόχρονα, αυξάνεται ο μέγιστος αριθμός των υποψηφίων που μπορούν να συμπεριληφθούν στον συνδυασμό υποψήφιου δημάρχου ή περιφερειάρχη, από το 50% του αριθμού των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας στο 150%. Αντίστοιχη είναι και η αύξηση για τους υποψήφιους συμβούλους των δημοτικών κοινοτήτων.

5. Καταργείται η ξεχωριστή κάλπη που χρησιμοποιήθηκε, για μία και μοναδική φορά, στις εκλογές του 2019 για την εκλογή κοινοτικών συμβουλίων. Όπως ίσχυε έως τότε, έτσι και στις προσεχείς εκλογές, οι υποψήφιοι πρόεδροι και σύμβουλοι δημοτικών κοινοτήτων εντάσσονται στους συνδυασμούς των υποψηφίων δημάρχων.

Οι δημοτικές κοινότητες

Οι δημοτικές κοινότητες με μόνιμο πληθυσμό έως 200 κατοίκους εκλέγουν μονομελές όργανο, τον πρόεδρο της κοινότητας. Δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεταξύ 201 και 2000 κατοίκων εκλέγουν τριμελές συμβούλιο, με βάση τα αποτελέσματα των εκλογών σε τοπικό επίπεδο.

Σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο των 2.000 κατοίκων, την πλειοψηφία στο συμβούλιο δημοτικής κοινότητας έχει ο συνδυασμός του εκλεγμένου δημάρχου του οικείου δήμου.

Για πρώτη φορά σε δημοτικές και περιφερειακές εκλογές οι συνδυασμοί θα καταθέσουν τις υποψηφιότητές τους ηλεκτρονικά, μέσω της «ηλεκτρονικής πύλης δήλωσης υποψηφιοτήτων», όπως ακριβώς έκαναν τα κόμματα στις πρόσφατες εθνικές εκλογές του Μαΐου και Ιουνίου.

Με τον τρόπο αυτό μειώνονται δραστικά οι άσκοπες γραφειοκρατικές αναζητήσεις και εκτυπώσεις εγγράφων, καθώς τα απαιτούμενα δικαιολογητικά αντλούνται αυτόματα από τις βάσεις δεδομένων του ελληνικού Δημοσίου (όπως ενδεικτικά το Μητρώο Πολιτών), παρέχεται η δυνατότητα στους επικεφαλής των συνδυασμών να ελέγχουν την τήρηση των προϋποθέσεων που θέτει ο νόμος (ενδεικτικά ποσόστωση ανά φύλο, ελάχιστος αριθμός υποψηφίων) ενώ τα κατά τόπους Πρωτοδικεία διευκολύνονται στην έγκυρη και έγκαιρη ανακήρυξη των υποψηφίων. Υπενθυμίζεται ότι η προθεσμία δήλωσης των συνδυασμών εκπνέει την 31η Αυγούστου.

Η εγκύκλιος για δήμους και περιφέρειες

Σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΥΠΕΣ με το ν.4804/2021 θεσπίζεται ένα πλήρες, συστηματικό και αποτελεσματικό νομικό πλαίσιο για την εκλογή δημοτικών και περιφερειακών αρχών, που επιτρέπει την επιτυχή και παραγωγική διοίκηση των τοπικών υποθέσεων από τους οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και διασφαλίζει την εκπλήρωση της αποστολής τους και την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο προς όφελος των τοπικών κοινωνιών, σύμφωνα με τις επιταγές του άρθρου 102 του Συντάγματος.

Με την παρούσα εγκύκλιο, επιχειρείται η άμεση και πλήρης ενημέρωση των ενδιαφερομένων και όλων των εμπλεκομένων φορέων στην εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη των περιφερειακών αρχών.

Χρόνος διενέργειας εκλογών: Η εκλογή γίνεται την ίδια ημέρα με τη διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών. Εάν δεν αναδειχθεί επιτυχών συνδυασμός, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή, στα ίδια εκλογικά τμήματα. Αν κατά την ημέρα της διενέργειας των εκλογών των περιφερειακών αρχών, σε δήμο της περιφέρειας ή σε ένα ή περισσότερα εκλογικά τμήματά του, δεν διεξαχθεί η ψηφοφορία, αυτή γίνεται την επόμενη Τετάρτη.

Το δημοτικό συμβούλιο αποτελείται από:

* Δεκατρία μέλη, σε δήμους με πληθυσμό έως 2.000 κατοίκους.

* Δεκαπέντε μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από 2.001-5.000 κατοίκους.

* Δεκαεννέα μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από 5.001-10.000 κατοίκους.

* Είκοσι πέντε μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από 10.001-30.000 κατοίκους.

* Είκοσι εννέα μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από 30.001-50.000 κατοίκους.

* Τριάντα πέντε μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από 50.001-100.000 κατοίκους.

* Τριάντα εννέα μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από 100.001-150.000 κατοίκους.

* Σαράντα τρία μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από 150.001 και άνω κατοίκους.

Εάν οι δημοτικές ενότητες δήμων με πληθυσμό από 10.001-30.000 κατοίκους, από 30.001-50.000 κατοίκους και από 50.001 έως 150.000 κατοίκους που έχουν συσταθεί με το άρθρο 2 του ν. 3852/2010 (Α’ 87), υπερβαίνουν τις έξι, ο αριθμός των μελών του δημοτικού συμβουλίου τους είναι εκείνος που αντιστοιχεί στην επόμενη πληθυσμιακή κλίμακα.

Περιφερειακές αρχές: Οι περιφέρειες διοικούνται από το περιφερειακό συμβούλιο, την εκτελεστική επιτροπή, την οικονομική επιτροπή, τις αποφασιστικού χαρακτήρα επιτροπές 8 του περιφερειακού συμβουλίου του άρθρου 164 του ν. 3852/2010 (Α’ 87) και τον περιφερειάρχη. Διάρκεια περιφερειακής περιόδου: Η εγκατάσταση των περιφερειακών αρχών θα γίνει, όπως και των δημοτικών την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους από αυτό της διεξαγωγής των εκλογών και η θητεία τους λήγει την 31η Δεκεμβρίου του πέμπτου έτους.

Αριθμός μελών περιφερειακών συμβουλίων: Το περιφερειακό συμβούλιο αποτελείται από:

* Τριάντα πέντε μέλη, σε περιφέρειες με πληθυσμό έως 300.000 κατοίκους.

* Σαράντα πέντε μέλη, σε περιφέρειες με πληθυσμό από 300.001-800.000 κατοίκους.

* Εξήντα ένα μέλη, σε περιφέρειες με πληθυσμό από 800.001 κατοίκους και άνω.

* Το περιφερειακό συμβούλιο της περιφέρειας Αττικής αποτελείται από 85 μέλη.

Σταυροί προτίμησης: Με το σταυρό προτίμησης ο εκλογέας εκφράζει την προτίμησή του:

• Προς έναν υποψήφιο περιφερειακό σύμβουλο στις εκλογικές περιφέρειες όπου εκλέγεται ένας περιφερειακός σύμβουλος.

• Προς έναν ή δύο υποψηφίους συμβούλους στις εκλογικές περιφέρειες όπου εκλέγονται από δύο έως και επτά περιφερειακοί σύμβουλοι.

• Προς έναν ή δύο ή τρεις υποψηφίους συμβούλους στις εκλογικές περιφέρειες όπου εκλέγονται από οχτώ έως και δώδεκα περιφερειακοί σύμβουλοι.

• Προς έναν ή δύο ή τρεις ή τέσσερις υποψηφίους συμβούλους στις εκλογικές περιφέρειες όπου εκλέγονται περισσότεροι από δώδεκα περιφερειακοί σύμβουλοι.