ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ ΖΩΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ *Αρθρο του δικηγόρου Χρήστου Μπούμπουρα

Πριν αναφερθώ στην ουσία του ζητήματος, θα ήθελα να παραθέσω τα παρακάτω εξόχως διαφωτιστικά νούμερα, όπως αυτά προέκυψαν από παλαιότερη πανελλαδική έρευνα: Το 75% του πληθυσμού θεωρεί ότι οι πράξεις βασανισμού και κακοποίησης είναι μια εγκληματική ενέργεια που πρέπει να τιμωρείται αυστηρότερα, ενώ δεν υπάρχει διαφορά ποσοστών μεταξύ ανδρών και γυναικών. Το 16% των ερωτηθέντων θεωρεί πως είναι φυσικό επόμενο, καθώς δεν υπάρχει το αντίστοιχο ενδιαφέρον από τις αρμόδιες αρχές. Το σύνολο αυτό δείχνει μια ανοχή και μια πιο χαλαρή αντιμετώπιση του θέματος. Ανησυχητικό όμως είναι το ποσοστό 4% του γενικού πληθυσμού που θεωρεί πως η κακοποίηση ζώων και οι δηλητηριάσεις αποτελούν αναγκαίο κακό και πράξη υπευθυνότητας, για να προστατεύεται ο άνθρωπος από τις ασθένειες που μεταδίδουν τα ζώα. Ενθαρρυντικό είναι ωστόσο το γεγονός πως στις νεαρές ηλικίες από 18 έως 34 ετών το ποσοστό ευαισθητοποίησης είναι μεγαλύτερο. Αυτό επισημαίνει και την αναγκαιότητα της ενημέρωσης και εκπαίδευσης ξεκινώντας από την παιδική ηλικία. Με βάση το επίπεδο εκπαίδευσης, όπως συμπεραίνεται από την έρευνα, απόφοιτοι κατώτερης εκπαίδευσης παρουσιάζουν μεγαλύτερη ανοχή σε σχέση με άτομα ανώτατης εκπαίδευσης. Τέλος, σε σχέση με την γεωγραφική περιοχή και τα επίπεδα ανοχής σε τέτοιου είδους φαινόμενα, η περιοχή της Δυτικής Αττικής, η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, καθώς και οι νήσοι του Ιονίου και του Αιγαίου παρουσιάζουν μεγάλη απόκλιση, εμφανίζοντας πολύ χαμηλό ποσοστό ευαισθητοποίησης σε σχέση με το ποσοστό του γενικού πληθυσμού. Πολύ ανησυχητικό είναι και το πάρα πολύ υψηλό ποσοστό των περιοχών της Πελοποννήσου και των νήσων Αιγαίου που θεωρούν επίσης πως οι κακοποιήσεις και οι δηλητηριάσεις είναι πράξεις υπευθυνότητας!!

Στη χώρα μας τα δύο κυριότερα νομοθετήματα για τα δεσποζόμενα και αδέσποτα ζώα συντροφιάς αποτελούν ο Ν. 4039/2012 (ΦΕΚ Α15/2-2-2012) που υπήρξε μία αρκετά σοβαρή αλλά όχι ολοκληρωμένη προσπάθεια δημιουργίας ενός θεσμικού πλαισίου προστασίας τους από την εκμετάλλευση ή τη χρησιμοποίηση με κερδοσκοπικό σκοπό με την πρόβλεψη αυστηρών ποινικών κυρώσεων και υψηλών διοικητικών κυρώσεων και προστίμων και ο Ν. 4235/2014 (ΦΕΚ Α32/11-2-2014) που προχώρησε σε τροποποιήσεις και αντικαταστάσεις ορισμένων διατάξεων του προηγηθέντος νόμου.

Oμως, οποιοσδήποτε νόμος και αν τεθεί σε ισχύ, εξαντλώντας ο νομοθέτης από την πλευρά του κάθε όριο αυστηρότητας, δεν θα έχει το αναμενόμενο αποτέλεσμα της εξάλειψης τέτοιων απάνθρωπων συμπεριφορών, αν η προσπάθεια όλων δεν θεμελιωθεί στην αλλαγή της νοοτροπίας και της αντίληψής μας, στην προσπάθεια απόκτησης και διάδοσης φιλοζωικής κουλτούρας μέσω των πυλώνων της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης. Η προστασία των ζώων από την ανθρώπινη βαρβαρότητα, για να είναι αποτελεσματική, πρέπει, πέραν της αυστηρής ποινικής μεταχείρισης των παραβατών, πέραν των αστυνομικών μέτρων πρόληψης και καταστολής, πέραν της επιστημονικής συνδρομής των κτηνιατρικών υπηρεσιών και της ευαισθητοποίησης των φιλοζωικών οργανώσεων, να συνοδεύεται από τη γενικότερη ενεργή κοινωνική συμμετοχή και την αλλαγή της αντίληψης του μέσου πολίτη για το ζήτημα αυτό. Όσο λοιπόν οι περιπτώσεις κακοποίησης αυξάνονται στη χώρα μας, τόσο αυξάνεται και η ανάγκη για τη δίωξη εγκλημάτων που αφορούν σε κακοποίηση, θανάτωση ή βασανισμό ζώων και η παραπομπή και τιμωρία τους στο Δικαστήριο. Σημαντική σε αυτή την περίπτωση είναι επίσης η αγαστή συνεργασία κτηνιάτρων (ως εμπειρογνώμονες) με την Αστυνομία για την ολοκληρωμένη και εμπεριστατωμένη έρευνα των περιπτώσεων κακοποίησης, βασανισμού και θανάτωσης ζώων, καθώς και με τα φιλοζωικά σωματεία ως εκπρόσωποι των δικαιωμάτων των ζώων, τα οποία δεν διαθέτουν φωνή, ώστε η υπόθεση να οδηγηθεί στη Δικαιοσύνη. Σημαντικό ρόλο στην πολύπλευρη αντιμετώπιση του προβλήματος θα πρέπει να διαδραματίσει και η εκάστοτε Δημοτική Αρχή λαμβάνοντας μέτρα μέριμνας για την περισυλλογή και τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς που συνίστανται στην ύπαρξη κατάλληλων σχετικών εγκαταστάσεων ή οχημάτων μεταφοράς ζώων και για ανθρώπινο δυναμικό με εμπειρία στο χειρισμό των ζώων, ίδρυση δημοτικών ή διαδημοτικών κτηνιατρείων και καταφύγιων αδέσποτων ζώων συντροφιάς επιτρεπομένης της συνεργασίας με ενδιαφερόμενα φιλοζωικά σωματεία και ενώσεις ή και εθελοντές φιλόζωους σε ιδιόκτητους ή μισθωμένους ή παραχωρούμενους από το Δημόσιο, την Περιφέρεια ή από ιδιώτες χώρους λαμβάνοντας οικονομική ενίσχυση.

Ακόμη πιο σημαντική όμως, κατά την άποψή μου, είναι η αφύπνιση και ενεργοποίηση του κάθε πολίτη ώστε να αρχίσει να ενεργοποιείται χωρίς να αποσιωπά πλέον την κακοποίηση, αλλά καταγγέλλοντας αυτές τις πράξεις. Ο αριθμός τέτοιων περιστατικών που έρχονται στο φως της δημοσιότητας είναι δυστυχώς πολύ μικρός, καθώς τεράστιος αριθμός κακοποιήσεων δεν φτάνει ποτέ σε γνώση των αρμόδιων αρχών είτε λόγω της άγνοιας του πολίτη για τις ενέργειες που πρέπει να κάνει, είτε διότι η κακοποίηση συμβαίνει μέσα στον κλειστό χώρο της οικίας. Αυτό είναι άλλωστε και το πλεονέκτημα του δράστη, όταν κακοποιεί ένα ζώο. Οι ομοιότητες μεταξύ της ενδοοικογενειακής βίας και της κακοποίησης ζώων είναι πάρα πολλές. Με μια τεράστια όμως διαφορά ότι το ζώο δεν μπορεί να μιλήσει και να γνωστοποιήσει την κακοποίησή του. Απαιτείται λοιπόν μία συντονισμένη δράση όλων τόσο κατά μόνας όσο και συλλογικά (π.χ. μέσω φιλοζωικών σωματείων) για την επιτυχή αντιμετώπιση του προβλήματος.